Thiếu máu do thiếu sắt là một tình trạng xảy ra trên trẻ khá phổ biến hiện nay ở nước ta, thường bắt gặp ở trẻ trong độ tuổi học mẫu giáo. Bổ sung sắt cho trẻ là điều khiến ba mẹ luôn phải đau đầu vì thiếu sắt gây ra rất nhiều hậu quả cho sức khỏe và trí tuệ của trẻ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển và nhận thức của trẻ. Vậy nên cha mẹ phụ huynh cần lưu ý về thời điểm và liều bổ sung sắt cho trẻ theo độ tuổi cũng như xây dựng thực đơn ăn uống khoa học.
1. Vì sao cần bổ sung sắt cho trẻ
Sắt là chất dinh dưỡng vô vùng quan trọng với cơ thể con người, tác động đến quá trình vận chuyển oxy, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng, hệ miễn dịch cũng như quá trình phát triển trí não của trẻ nhỏ.
Sắt tham gia quá trình cấu tạo hemoglobin là một protein trong hồng cầu, một trong những thành phần quan trọng trong máu giúp vận chuyển oxy đi khắp cơ thể. Thiếu sắt là nguyên nhân chủ yếu gây nên tình trạng thiếu máu ở trẻ em. Tình trạng này có thể xảy ra ở mọi độ tuổi với nhiều cấp độ từ thiếu hụt nhẹ cho đến thiếu máu do thiếu sắt. Từ đó dẫn đến những căn bệnh khác nhau do thiếu máu gây ra, dẫn đến mệt mỏi, suy giảm thần kinh và giảm khả năng vận động.
Sắt là chất dinh dưỡng quan trọng cho sự phát triển não bộ của trẻ, đặc biệt là trong những năm đầu đời. Các nơron thần kinh mới được tạo ra nhờ có sắt, và sắt cũng tham gia quá trình dẫn truyền Synap thần kinh. Trẻ khi bị thiếu sắt dễ dẫn đến những biểu hiện của suy giảm thần kinh não như mệt mỏi, hay ngủ gật, dễ cáu gắt, thiếu tập trung, giảm IQ. Do đó có khả năng ảnh hưởng đến tư duy, khả năng nhận thức, học hỏi và làm suy giảm khả năng học tập khi lớn lên.
Ngoài ra, sắt còn hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, giúp trẻ chống lại các tác nhân gây bệnh và nhiễm trùng. Vì sắt tham gia vào quá trình sản sinh ra các tế bào Lympho T chống lại những tác nhân gây bệnh, nên khi thiếu sắt tế bào này sẽ suy yếu do số lượng ít không đủ để chống lại mầm bệnh. Việc này sẽ tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn xâm nhập và gây ra các bệnh nhiễm trùng như viêm họng, viêm phổi, tiêu chảy,…
Cuối cùng, sắt là chất đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển mô và cơ quan một cách khỏe mạnh của trẻ. Thiếu sắt sẽ làm giảm đi lượng hoocmon tăng trưởng dẫn đến chậm tăng cân và chiều cao và còn dẫn đến sự suy yếu của các mô liên kết và xương. Do đó trẻ dễ bị chậm tăng trưởng chiều cao, cân nặng khó tăng, thấp còi, nhẹ cân. Ngoài ra sắt cũng đóng vai trò thiết yếu trong quá trình chuyển hóa năng lượng, cung cấp cho trẻ mức năng lượng ổn định để hoạt động hằng ngày. Vậy nên cha mẹ cần chú ý cung cấp đủ sắt để cho trẻ có đủ chất để phát triển một cách đầy đủ nhất.
2. Khi nào thì bé cần bổ sung sắt
Mẹ có thể tự phát hiện những biểu hiện của việc bé thiếu máu do thiếu sắt qua những dấu hiệu sau:
2.1. Da và niêm mạc:
- Da xanh xao: Đặc biệt ở lòng bàn tay, bàn chân, niêm mạc mắt, môi, lưỡi.
- Móng tay, móng chân nhợt nhạt: Mất đi màu hồng tự nhiên.
- Lòng bàn tay, bàn chân lạnh: Do lưu thông máu kém.
2.2. Thể chất và tinh thần:
- Mệt mỏi, uể oải: Bé dễ mệt, ít vận động, không thích chơi đùa.
- Kém tập trung: Khó tập trung vào các hoạt động, học tập.
- Dễ cáu gắt: Thay đổi tính tình, dễ quấy khóc.
- Chậm phát triển: Chậm tăng cân, chiều cao so với lứa tuổi. Biếng ăn: Ăn ít hơn bình thường, không hứng thú với thức ăn.
- Hay bị chóng mặt, nhức đầu: (ở trẻ lớn hơn)
2.3. Khác:
- Rụng tóc: Tóc rụng nhiều hơn bình thường.
- Móng tay dễ gãy, mỏng: Móng tay yếu, dễ bị tổn thương.
- Hay bị nhiễm trùng: Hệ miễn dịch suy giảm, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng.
- Thèm ăn những thứ kỳ lạ: (Pica) Thèm ăn đất, đá, giấy, sơn,… (ít gặp).
Biểu hiện bé thiếu máu thiếu sắt
2.4 Xét nghiệm máu
Với trẻ có bất thường về làn da nhợt nhạt kém sắc hoặc nhẹ cân, suy dinh dưỡng, ba mẹ nên đưa con đi khám và xét nghiệm máu định kì để kịp thời nắm được thể trạng của con. Liều lượng sắt bổ sung cho trẻ thiếu máu thiếu sắt sẽ được chuyên gia y tế chỉ định.
3. Nhu cầu và liều bổ sung sắt cho trẻ ở mọi lứa tuổi
Sắt là vi chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, cha mẹ có thể chủ động bổ sung sắt qua thực phẩm hoặc sản phẩm bổ sung sắt cho trẻ nhưng với liều lượng phù hợp với độ tuổi của trẻ. Tuy nhiên, có một số thời điểm mà cơ thể trẻ phát triển nhanh, cần cung cấp thêm một lượng sắt cần thiết, cha mẹ có thể tham khảo liều dùng dưới đây:
– Đối với trẻ sinh non: trẻ sinh non cần được bổ sung sắt do không có đủ thời gian tích lũy đủ lượng sắt dự trữ từ mẹ trong giai đoạn cuối thai kỳ. Lúc này trẻ nên được bổ sung sắt khi trẻ được 2 tuần tuổi cho đến lúc 1 tuổi, khoảng 2-4mg mg/ngày. Lúc này trẻ nên được bú mẹ vì trong sữa mẹ cũng có đủ hàm lượng sắt cần thiết cho trẻ.
– Đối với trẻ từ 6 đến 12 tháng tuổi, nhu cầu sắt hàng ngày là khoảng 11mg/ngày. Thời điểm này là lúc trẻ bắt đầu ăn dặm nên cha mẹ có thể kết hợp thêm cho trẻ các loại thực phẩm có nhiều sắt như: thịt, cá, trứng, ngũ cốc và các loại đậu. Bổ sung dự phòng sắt cho con giai đoạn ăn dặm có thể 10mg/ ngày, uống theo đợt từ 2 – 3 tháng cho tới khi con ăn dặm đầy đủ. Trong trường hợp trẻ thiếu máu, bổ sung sắt tối thiểu 10mg/ ngày, hoặc có thể tăng liều theo ý kiến chuyên gia y tế.
– Trẻ từ 1 đến 3 tuổi nhu cầu sắt khoảng 7mg/ngày, đồng thời trong thực đơn của trẻ nên có đủ thịt để đảm bảo cung cấp đủ sắt. Trẻ từ 1 tuổi trở đi, khi bổ sung dự phòng hay liều thiếu thường tối thiểu 10mg/ ngày. Liều lượng bổ sung giảm đi hay tăng lên còn tùy thuộc vào thể trạng của trẻ, bệnh lý nền ( thiếu men G6PD, thalassemia…) và chỉ định chuyên môn bác sĩ.
– Trẻ từ 4 đến 8 tuổi: nhu cầu khoảng 10mg/ngày. Đa phần trẻ sẽ đủ sắt với chế độ ăn uống đa dạng thịt đạm, rau củ quả xanh lá. Nếu trẻ kén ăn, chậm lớn, ba mẹ có thể cân nhắc bổ sung sắt dự phòng cho con liều 10mg/ ngày, kết hợp thêm kẽm để kích thích miễn dịch và khả năng thèm ăn của con, cung cấp nhiều sắt hơn qua chế độ dinh dưỡng.
– Trẻ từ 9 đến 13 tuổi là khoảng 8mg/ ngày. Trong giai đoạn này trẻ có sự phát triển mạnh mẽ nên nhu cầu sắt tăng cao, đặc biệt là đối với bé gái khi bắt đầu có kinh nguyệt, nhu cầu sắt của cơ thể sẽ tăng lên. Có thể bổ sung thêm sắt liều khoảng 10mg/ ngày nếu con kén ăn hoặc sau các chu kì kinh nguyệt mất máu, nhu cần vận động thể thao, học tập cần tăng lượng sắt cho cơ thể.
Tóm lại, việc lựa chọn liều lượng sắt phù hợp theo từng độ tuổi và bổ sung đúng thời điểm sẽ giúp bé hấp thu tốt hơn và phát triển khỏe mạnh. Ngoài việc quan tâm đến hàm lượng, mẹ cũng nên chú ý đến chế độ ăn và hình thức bổ sung phù hợp cho con. Nếu cần tư vấn chi tiết, ba mẹ đừng ngần ngại gọi hotline 0915 384 858 để được dược sĩ chuyên môn của Vivakids đồng hành, hỗ trợ tận tâm nhé!
